25/5/15

H τεράστια και υποτιμημένη σημασία του κεφαλαίου "ΕΝΕΡΓΕΙΑ"

(απόδοση στα ελληνικά της παρουσίασης μου "Social resilience and the energy system" στην ημερίδα Resilience '14, BRE, November '14, Watford, UK)

Μιλάμε για ενέργεια και συνήθως μένουμε στις πηγές ενέργειας, στο κόστος, στην ασφάλεια, στις επιπτώσεις που έχει στο περιβάλλον. Και συνήθως αγνοούμε στους λογαριασμούς μας το απίστευτα σημαντικότερο: την τεράστια σχέση που έχει το θέμα "ενέργεια" και το ενεργειακό μοντέλο που κάθε φορά είναι κυρίαρχο με την ίδια τη δομή της οικονομίας και της κοινωνίας.

Πιο συγκεκριμένα: όλες οι μεγάλες κοινωνικοοικονομικές τομές της ανθρωπότητας δε σχετίζονται ούτε με προσευχές, ούτε με ευγενείς ή βάρβαρες ιδεολογίες, ούτε με επαναστάσεις και λαϊκούς αγώνες. Όλα αυτά μαζί είναι ασήμαντα μπροστά στις σεισμικές δονήσεις που προκαλεί η, κάθε φορά, αλλαγή του μοντέλου ενέργειας.

Η κατάργηση της δουλείας συμπίπτει με το πέρασμα από τη μυϊκή ενέργεια στον ατμό και τη βιομηχανική επανάσταση. Ούτε ο Χριστός, ούτε ο Σπάρτακος, ούτε ο Μαρξ, ούτε ο Λίνκολν κατάργησαν τη δουλεία. Η δουλεία άρχισε να ξηλώνεται όταν το γρανάζι της οικονομίας άρχισε πια να το κινεί ο ατμός, όταν ο σκλάβος ήταν μη ανταγωνιστικός, όταν έπρεπε να αντικατασταθεί, να γίνει εργάτης.

Τη δουλεία την κατάργησε ο Watt που κατασκεύασε το 1769 την ατμομηχανή και σηματοδότησε μ΄ αυτή το μεγάλο πέρασμα σε μια νέα ενεργειακή εποχή.

Πριν από τη βιομηχανική επανάσταση η Ευρώπη έζησε μια μακρά, μεταφεουδαρχική περίοδο. Είναι εντελώς λάθος η αντίληψη ότι μετά την φεουδαρχία ακολούθησε ο καπιταλισμός. Στη διάρκεια του 15ου, 16ου και 17ου αιώνα, και σε Αγγλία και Γαλλία από αρκετά νωρίτερα, η φεουδαρχία σταδιακά αποδομείται. Χιλιάδες μικρές εμπορικές και βιοτεχνικές επιχειρήσεις ξεπηδάν στη βόρεια Ευρώπη. Είναι η εποχή που συγκροτείται η προκαπιταλιστική οικονομία της ελεύθερης αγοράς.

Τι επέτρεψε την πρωτοφανή αυτή εξέλιξη; Η μεγάλη διείσδυση του νερού και του αέρα στο ενεργειακό μοντέλο της Ευρώπης. Χιλιάδες νερόμυλοι και ανεμόμυλοι αλλάζουν εντελώς το σκηνικό. Κινούν την οικονομία πολύ καλύτερα από τους δουλοπάροικους. Η φεουδαρχία κλυδωνίζεται. Στην αυγή της βιομηχανικής επανάστασης στη Γαλλία υπάρχουν μισό εκατομμύριο νερόμυλοι! (Trade and Industry in the Middle Ages, ed. M. Postan and E. E. Rich)

Κάτι ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι ότι η αλλαγή του ενεργειακού μοντέλου και κατ΄ επέκταση της δομής της οικονομίας και της κοινωνίας χρειάζεται πάντα ένα νέο μοντέλο επικοινωνίας. Στην προκαπιταλιστική περίοδο των παραπάνω αιώνων υπάρχει μεγάλη πια ανάγκη ανταλλαγής πληροφορίας. Πώς αλλιώς να υποστηριχτούν οι νέες ανάγκες για συμβάσεις, για προσφορές. Στη φεουδαρχία η επικοινωνία γίνεται κατά βάση προφορικά. Αυτό απλά δεν αρκεί πια. Κι έτσι ο Gutenberg εγκαινιάζει το νέο μοντέλο επικοινωνίας, την τυπογραφία και το έντυπο, που μπορεί πια να υποστηρίζει τις νέες ανάγκες.

Ο ατμός δεν απελευθέρωσε μόνο τους δούλους, "σκλάβωσε" και όλους τους μικρομεσαίους έμπορους και βιοτέχνες. Η νέα οικονομία απαιτούσε κάθετη ολοκλήρωση, μεγάλη κλίμακα, μεγάλο κεφάλαιο. Τα εκατομμύρια των μικρομεσαίων εμπόρων και βιοτεχνών εγκαταλείπουν τις επιχειρήσεις και τα εργαστήριά τους, που είναι πια παλιομοδίτικα και μη ανταγωνιστικά και πλαισιώνουν τις εταιρείες θηρία, που αρχίζουν να δημιουργούνται. Ο καπιταλισμός ξεκινά.

Το μοντέλο επικοινωνίας αλλάζει κι αυτό συθέμελα. Ο τηλέγραφος έρχεται να υποστηρίξει πια τις νέες πολύ πιο άμεσες ανάγκες επικοινωνίας που χαρακτηρίζουν τη βιομηχανική επανάσταση.

Αυτή την περίοδο έζησε και ο Μαρξ. Βλέποντας τη μεγάλη συγκέντρωση κεφαλαίου προεξόφλησε το τέλος των μικρομεσαίων. Προέβλεψε όμως λάθος γιατί δεν μπόρεσε να προβλέψει την πλήρη ενεργειακή / επικοινωνιακή ανατροπή του κόσμου του ατμού και του τηλέγραφου από το νέο δίπολο του 20ου αιώνα.

Πετρέλαιο, απ΄ τη μεριά της ενέργειας και τηλέφωνο, ράδιο και τηλεόραση και υπολογιστής απ΄ τη μεριά της επικοινωνίας.

Η οικονομία του πετρελαίου έχει χαρακτηριστικά κλίμακας, όχι όμως όπως ο ατμός. Ένας τρόπος να το αντιληφθεί κανείς είναι να παρατηρήσει ότι υπάρχουν μηχανές πετρελαίου μερικών κιλοβάτ. Δεν υπάρχει όμως κάτι το αντίστοιχο στον ατμό. Η συσσώρευση του κεφαλαίου ασφαλώς και συνεχίζεται, όχι όμως στην έκταση των προηγούμενων αιώνων της βιομηχανικής επανάστασης. Η εφικτή πια μικρομεσαία κλίμακα της οικονομίας του πετρελαίου έχει ως αποτέλεσμα μια τεράστια ανάπτυξη μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, τέτοιων που ο ατμός ποτέ δε θα επέτρεπε να υπάρξουν. Την εξέλιξη αυτή βοηθά το επικοινωνιακό μοντέλο της ίδιας εποχής. Τηλέφωνα, φαξ και σιγά σιγά υπολογιστές καθιστούν την επικοινωνία πάρα πολύ εύκολη. Η εύκολη επικοινωνία ευνοεί και αυτή ιδιαίτερα την "αποκέντρωση" της οικονομίας. Όλο και περισσότερα εργάζονται απ΄ το σπίτι τους, ούτε και εδώ προσφέρει κάποιο πλεονέκτημα το “μεγάλο κέντρο”.

Η υπόθεση του Μαρξ περί ασταμάτητης συγκέντρωσης του κεφαλαίου καταρρέει κάτω από τα νέα δεδομένα, του νέου ενεργειακού και επικοινωνιακού μοντέλου του 20ου αιώνα. Ίσως αν οι φιλόσοφοι ξαναγίνουν μηχανικοί να αποφεύγονται τέτοιες παταγωδώς αποτυχημένες προβλέψεις για το πού θα πάει ο κόσμος.

Στην αυγή του 21ου αιώνα αλλάζει δραματικά το μοντέλο επικοινωνίας. Ίσως για πρώτη φορά η επικοινωνία αυτονομείται και αποκτά προβάδισμα σε σχέση με την ενέργεια. Το Internet εγκαινιάζει μια μεγάλη επικοινωνιακή επανάσταση. Μεγάλα κομμάτια της οικονομίας (μουσική, βιβλίο, κ.λπ), ψηφιοποιούν τα προϊόντα τους. Το κόστος συνθλίβεται. Υπάρχει μια έκρηξη παροχής δωρεάν υπηρεσιών και προϊόντων. Αλήθεια τι θα γίνει αν αυτά κοστολογηθούν όπως τον προηγούμενο αιώνα και μετρηθούν μετά στο ΑΕΠ; Ο τομέας των υπηρεσιών αναπτύσσεται ραγδαία. Μια νέα οικονομία, η λεγόμενη peer to peer economy απειλεί να υποσκάψει σιγά αλλά σταθερά τις κρατικές και πολυεθνικές γραφειοκρατίες.

Αν τον 20ο αιώνα οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις βγήκαν πάλι στο προσκήνιο τον 21ο αιώνα γίνονται πια πρωταγωνιστές. Ήδη οι ΜΜΕ αυξάνουν περισσότερο το παγκόσμιο ΑΕΠ απ΄ ότι οι πολυεθνικές επιχειρήσεις. (European “Commission, ANNUAL REPORT ON EUROPEAN SMEs 2012/2013, Final Report) 

Η ίδια αποκέντρωση που αναπτύσσεται ραγδαία στην οικονομία θα μπορούσε κάλλιστα να περάσει και στις κρατικές γραφειοκρατίες. Σε μεγάλο βαθμό αυτό γίνεται. Χώρες αναπτυγμένες όπως η Ελβετία εισάγουν όλο και περισσότερες διαδικασίες άμεσης δημοκρατίας. Με όχημα το Ιντερνετ οι πολίτες μπορούν εύκολα και γρήγορα να αποφανθούν για πάρα πολλά θέματα της καθημερινότητάς τους. Σε λιγότερο ώριμες κοινωνίες ο κρατισμός και τα συμφέροντα που στεγάζει ανθίστανται με λύσσα. Ενώ το νέο επικοινωνιακό μοντέλο αυτόματα και γρήγορα δρομολογεί τεράστιες αλλαγές στην οικονομία οι κρατικές μαφίες ανθίστανται για τα συμφέροντά τους. Από μόνο του αυτό αποτελεί εμπόδιο στην προσαρμογή στα νέα οικονομικά δεδομένα. Αραβικές και μουσουλμανικές χώρες, Ρωσία, νεο κομμουνιστές- κρατιστές τύπου Βενεζουέλα, αρνούνται να αποκεντρώσουν την κεντρική εξουσία και να αρχίσουν να "αυτοκαταστρέφονται". Δεν εξυπηρετεί τη στυγνή νομή της εξουσίας. Αυτό τους εμποδίζει όμως να περάσουν στην εποχή του διαδικτύου.

Το μοντέλο της ενέργειας παραμένει αυτό του πετρελαίου. Δεν έχει μέλλον όμως για λόγους που όλοι πια γνωρίζουν. Το νέο ενεργειακό μοντέλο που θα ανατείλει τον 21ο αιώνα θα κινείται ανάμεσα στην ανανεώσιμη ενέργεια, το υδρογόνο και τη σύντηξη. Προς τα πού θα παν τα πράγματα είναι δύσκολο να το πει κανείς αυτή τη στιγμή. Σύντηξη όμως θα σημάνει μια νέα ανάσα για το μεγάλο κέντρο, τις μεγάλες κρατικές και πολυεθνικές γραφειοκρατίες. Ανανεώσιμη ενέργεια θα σημάνει αποκέντρωση, τόνωση της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, περιορισμό του κράτους. Το υδρογόνο είναι κάπου στη μέση. Έχει έντονα χαρακτηριστικά κλίμακας αλλά μπορεί να συνδυαστεί και με την κατανεμημένη παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες μορφές.

Η επικοινωνιακή τεχνολογία στις μέρες μας, πιέζει για αποκέντρωση, μισεί το μεγάλο κέντρο. Τα κρατικά παράσιτα και τα συμφέροντα των πολυεθνικών πιέζουν προς την αντίθετη μεριά. Προς το κεντροποιημένο, καθετοποιημένο, ιεραρχικό μοντέλο. Εκεί είναι που έχουν πλεονέκτημα.

Μπορεί η επιλογή του ενεργειακού μοντέλου να αλλάξει την κατεύθυνση που έχει επιβάλει η οικονομία του Internet, ή μήπως το επικοινωνιακό μοντέλο δίνει πια τον πρώτο τόνο; Μπορεί σοβαρά να αναστραφεί η απελευθερωτική υπονόμευση της γραφειοκρατίας και της ιεραρχίας που έχει πια ξεκινήσει και απλώνεται μέρα με τη μέρα;

Δύσκολο να πει κανείς. Αν πάντως ο κόσμος πάει προς την ανανεώσιμη ενέργεια αυτό θα κλειδώσει με βεβαιότητα την αποκεντρωμένη κοινωνική οργάνωση, την ενίσχυση της μικρής επιχειρηματικότητας, τη δραστική συρρίκνωση της κρατικής εξουσίας και σαπίλας σε ποσοστά μέχρι και 90%. Θα είναι μια επιλογή υπέρ του ατόμου.

Αλλιώς, αν επιλέξει σύντηξη ο κίνδυνος υπάρχει να ξαναζήσει τη δόξα της οικονομίας κλίμακας, της κάθετης δομής, της ιεραρχίας. Και μάλιστα υπό το άγρυπνο μάτι των άπειρων πια δυνατοτήτων επικοινωνίας- άρα και παρακολούθησης. Θα είναι ένα ρίσκο να συνεχίσουν να δίνου τον τόνο αντιδραστικές δομές, όπως το κράτος, και τα συμφέροντα του μεγάλου κεφαλαίου. Θα είναι μια επιλογή εναντίον του ατόμου.


20/5/15

Η αβάστακτη ελαφρότητα του κρατισμού


1. Κάλπικη ισότητα

Βάθρο του κρατισμού αποτέλεσε το χυδαίο αλλά γλυκό ψέμα ότι όλοι είμαστε περίπου το ίδιο και ότι αν κάποιοι φαίνεται να ξεχωρίζουν αυτό δεν είναι παρά μια νοσηρή οφθαλμαπάτη.

Αυτή είναι η εκδοχή της ισότητας που ο κρατισμός πλάσαρε και πλασάρει με σπουδή, μεγάλη. Γι΄ αυτό η αξιολόγηση είναι αμαρτωλή έννοια, πώς μπορείς ποτέ να αξιολογήσεις πράγματα που είναι σχεδιασμένα να είναι ίσα; Γι΄ αυτό η αριστεία είναι διαβολική σύλληψη, πρέπει με κάθε τρόπο να απαγορευτούν οι άριστοι. Δεν πρόβλεπονται τέτοιοι, άρα δεν υπάρχουν. Αυτά όμως δεν είναι παρά τα απλά συμπτώματα. Πίσω τους, η βαθύτερη ουσία βρίσκεται στην ψευτο ισότητα του κηρύσσει ο κρατισμός και στη βαθιά ισοπεδωτική και υποτιμητική αντίληψη για το άτομο, που τη συνοδεύει.

Κινέζος φίλος, και κομουνιστής, μου είπε πρόσφατα ότι στην Κίνα τούς πολύ καλούς τελειόφοιτους των λυκείων τους τους στέλνουν σχεδόν με το ζόρι να σπουδάσουν στις ΗΠΑ. Γνωρίζοντας ότι οι 9 στους 10 θα μείνουν εκεί. Ο ένας όμως που θα γυρίσει αρκεί για να αποσβέσει την επένδυση. Εξάλλου και αυτοί που θα μείνουν στις ΗΠΑ πρεσβευτές του πολιτισμού τους θα είναι, άλλο ένα όφελος.

Συγκρίνετε την προσέγγιση αυτή με την πρόσφατη κατάργηση των προτύπων στην Ελλάδα. Που δεν είναι παρά η κορυφή του παγόβουνου του τερατώδους μύθου της ισότητας των πάντων.

Το παραμύθι αυτό κολακεύει την κοινωνία και ιδιαίτερα τους νέους. Γι΄ αυτό και υπάρχει. Τους κολακεύει όμως προσωρινά, στην ουσία τους κοροϊδεύει τους παγιδεύει και τους εξαπατά. Γιατί τους βάζει σε δρόμο που δεν τους ταιριάζει, που δεν οδηγεί πουθενά. Έχει γεμίσει η χώρα οικονομολόγους και μηχανολόγους. Παιδιά που εξαπατήθηκαν, που θα μπορούσαν να είναι άριστοι σε κάτι άλλο που θα διάλεγαν με κριτήριο τα θέλω τους και όχι παίρνοντας στα σοβαρά τις σειρήνες του κρατισμού και του μύθου τους περί ισότητας, που τους κάνει να πιστεύουν ότι όλοι μπορούν να τα κάνουν όλα εξίσου καλά. Που τους δημιουργεί προσδοκίες που δεν μπορούν να εκπληρωθούν, που κατασπαράζει το χρόνο τους και περισσότερο σημαντικό απ΄ όλα, που τους αλλοτριώνει δεν τους αφήνει να ανακαλύψουν το πραγματικό τους θέλω.

Οι πλούσιοι, δεξιοί κι αριστεροί στέλνουν τα παιδιά τους σε σχολεία τύπου Κολεγίου και σε πανεπιστήμια στο εξωτερικό. Ακόμη και η κα Παπαρρήγα που βγάζει σπυριά στο άκουσμα της ιδιωτικής εκπαίδευσης αυτό το δρόμο διάλεξε για τα παιδιά της. Ο δε συριζαίος πρύτανης Μυλόπουλος, που και αυτός υποχρεωτικώς μισεί θανάσιμα τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, πρόβλημα κανένα δεν είχε να διδάσκει σε τέτοιο πανεπιστήμιο στην Κύπρο. Τα ωφελιμιστικά ένστικτα λειτουργούν, βγαίνουν πάντα πάνω από ψευτο- υποκριτικές ιδεολογίες. Αυτές είναι χρήσιμες μόνο για να απαγορεύουν να φτιαχτούν ιδιωτικά πανεπιστήμια στη χώρα, μήπως και ξεφύγει η εκπαίδευση απ' τη θανάσιμη αγκαλιά του κράτους. Για να απαγορεύουν στην Ελλάδα και την παραμικρή μεταρρύθμιση που θα έβγαζε την εκπαίδευση απ΄ τα αφρικανικά επίπεδα που βρίσκεται και θα την άφηνε να πλησιάσει το επίπεδο των χωρών που οι ίδιοι διαλέγουν για τους γόνους τους.

Το μεγαλειώδες ψέμα της ισότητας των πάντων, πάει δίπλα δίπλα με την τερατώδη υποκρισία αυτών που το έχουν σχεδιάσει και το εκπέμπουν ασταμάτητα μέσα στην κοινωνία.

Και τέλος, το χειρότερο απ΄ όλα. Η ανύπαρκτη και υποκριτική ισότητα που κηρύσσουν οι κρατιστές έχει ως αποτέλεσμα να επισκιάζεται και να εξαφανίζεται τελείως απ΄ το κοινωνικό γίγνεσθαι η μόνη ισότητα που μια εξελιγμένη κοινωνία οφείλει να θεραπεύει, την ισότητα των ευκαιριών.

Όταν κηρύσσεις ότι όλοι είναι γενετικά ίδιοι και ίσοι τι νόημα έχει η ισότητα των ευκαιριών; Θα ήταν ασφαλώς μεγάλη αντίφαση κάθε συζήτηση για ισότητα ευκαιριών. Θα αποδομούσε το μεγάλο ψέμα περί ισότητας γενικώς και αορίστως, περί μιας ούτως ή άλλως δεδομένης ισότητας αποτελεσμάτων. Κι έτσι δεν ακούγεται κουβέντα για το θέμα αυτό.


Ψέμα, βροντερή υποκρισία και κοινωνική αδικία και ανισότητα, αυτό είναι το κόστος που έχει το γλυκό παραμύθι των κρατιστών- σοσιαλιστών προκειμένου να πλασάρουν το μοντέλο τους, να το καταστήσουν ελκυστικό και να ναρκώσουν την κοινωνία.


2. Αγελαία αλληλεγγύη


Tα σπουδαία της ζωής βρίσκονται στις στιγμές που το άτομο, ως μονάδα, είναι στο προσκήνιο. Είτε μόνο του είτε μαζί με άλλα αυτόνομα και συνειδητά άτομα.

Η αλληλεγγύη των κρατιστών της αριστεράς είναι πάντα προκλητικά ιδεολογικοποιημένη και ανυπόφορα επιλεκτική. Χειρότερο όμως κι από αυτό είναι τζάμπα, γεμάτη λόγια και χωρίς έργα. Είναι αλληλεγγύη τόσο ρηχή και προβλέψιμη όσο και οι κινήσεις μιας αγέλης. 
 
Παράδειγμα το μεταναστευτικό. Μας είπε και το έκανε η κυρά Τασία ότι θα αφήσει τους μετανάστες ελεύθερους να λιάζονται στην Ομόνοια και πολλοί πλημμύρισαν από ευαισθησία και αισθήματα αλληλεγγύης. Τζάμπα, ρηχά συναισθήματα. Μεγάλες ιδέες, καταπληκτικές και κατάλληλες για όσο οι μετανάστες είναι μακριά απ΄ το σπίτι μας. Στο λιμάνι της Μυτιλήνης και της Κω (και με βεβαιότητα αλλού) βρωμάει ο τόπος σήμερα. Αύριο θα έχουμε με βεβαιότητα περιστατικά βίας. Και τι έγινε; Όλα καλά όσο είναι μακριά από εμάς! Αν μάλιστα αρχίσει το ξύλο η Χρυσή Αυγή θα 'χουμε μια τζάμπα ευκαιρία ακόμη για αντιφασιστικές δηλώσεις αλληλεγγύης. 
 
Για τους μετανάστες και το μεταναστευτικό ζούμε ανάμεσα στα αμέριμνα σφυρίγματα των κρατιστών- σοσιαλιστών και στους χρυσαυγίτες τραμπούκους. Ανάμεσα στην αδιαφορία και στα στυλιάρια. Ανάμεσα στην απραξία και στη βία.
Η αλληλεγγύη ή θα είναι βιωματική και θα έχει κόστος ή θα είναι μια φτηνή απάτη, εξευτελιστική για ελεύθερα άτομα. Ή πηγάζει από το άτομο, ή είναι αγελαίο συναίσθημα, που ναρκώνει και βυθίζει στην απραξία, στην αυτοϊκανοποίηση και στη ρηχότητα.

Μια προσωπική κατάθεση

Πριν από πολλά χρόνια, σε μια πλατεία της Πλάκας, πέσαμε, εγώ η γυναίκα μου – φίλη μου τότε-- και η αδερφή της, πάνω σε ένα ανθρώπινο ερείπιο. Την είχε κοπανήσει απ΄ την Τσεχοσλοβακία και είχε ένα μεγάλο και δύσοσμο τραύμα στο πόδι, που προσπαθούσε με το πιοτό και τα ναρκωτικά να μειώσει τον πόνο του. Τον πήραμε και πήγαμε με τα πόδια, κούτσα κόυτσα, μέχρι τον Ευαγγελισμό. 2 ώρες μας πήρε. Οι γιατροί τρελάθηκαν, ήταν στο παρά πέντε για γάγγραινα. Πέρασε η νύχτα όλη μέχρι να τον συνεφέρουν. Μετά, με τα πόδια (σιγά μη μας έβαζε μέσα ταξί) στο σπίτι στους Αμπελόκηπους. Βρώμισε το σπίτι όλο, πότισαν όλοι οι τοίχοι εκείνη την αφύσικη βρωμιά ανθρώπου που έχει μήνες να κάνει μπάνιο. Και έμεινε ο Τσέχος εκεί καμιά βδομάδα μέχρι να ξεμεθύσει και να φύγουν από μέσα του το πιοτό και τα ναρκωτικά κι από πάνω του η σταβλίσια βρώμα.
Μας άφησε, και στους τρεις μας, ένα αλλιώτικο συναίσθημα αυτή η ιστορία. Κάτι είχαμε κάνει, κάποια ρίσκα είχαμε πάρει, κάτι είχαμε ξοδέψει απ΄ το δικό μας χώρο και χρόνο για να βοηθήσουμε. 
 
Μόνο έτσι όμως γίνεται. Μόνο αυτά θα θυμόμαστε. Η κυρά Τασία κι η αλληλεγγύη της είναι ανύπαρκτη. Απάτη.

3. Δικαιοσύνη των ημετέρων

Όταν κατέχεις και λυμαίνεσαι το κράτος για ίδιον όφελος για ποια δικαιοσύνη να μιλάμε; Η δικαιοσύνη των κρατιστών είναι εξ ορισμού βαθιά υποκριτική και προσοδοθηρική. Γι΄ αυτό και η τόση ευαισθησία για 50 καθαρίστριες και τόση βουβαμάρα για το 1.5 εκατ. των ανέργων ιδιωτικού τομέα. Γι΄ αυτό και η άθλια, διαχρονική, κομματικοποίηση του δημόσιου μηχανισμού με άχρηστους και ανεπάγγελτους κομματικούς υπάλληλους. Γι΄ αυτό και η υποχρέωση των καλύτερων σε μετανάστευση. Και τόσα, αναρίθμητα άλλα.

Το μείζον όμως δεν είναι αυτό, η υποκρισία.

Το μείζον είναι ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερη ψυχική και πνευματική παραλυσία για τον ελεύθερο άνθρωπο απ΄ το να νιώθει ότι οι άλλοι, γενικώς και αορίστως, του χρωστάνε. Όλο το παραμύθι των κρατιστών της αριστεράς περί κοινωνικής δικαιοσύνης είναι χτισμένο πάνω σε μια τέτοια υπόθεση. Κι έτσι φεύγει η ζωή κυνηγώντας φαντάσματα. Κι έτσι αντί για πρωταγωνιστής του δικού σου έργου στοιβάζεσαι στην κερκίδα του έργου άλλων. 

Συμπλεγματικοί, που προτιμούν να φωνασκούν απ΄ το να δρουν. Εύλογα, οι συνθήκες αγέλης είναι οι πλέον κατάλληλες για τη φωνασκία. Ακούγεται δυνατότερη.


12/5/15

Είναι απλές ανοησίες αυτά που ασταμάτητα και βασανιστικά ακούμε;

(αναδημοσίευση στο eyedoll)

Πολλοί κάνουν το βασικό λάθος, υποτιμώντας αυτά που λέγονται και γίνονται σήμερα ως "ουρανομήκεις ανοησίες". Φοβάμαι τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα.

Παραθέτω μερικές σκέψεις και την ιστορική τους διαδρομή για να φανεί το βάθος και οι ρίζες αυτού που ζούμε σήμερα.

====
Τον 8ο αιώνα στον Ελλαδικό χώρο, έλαβε χώρα μια μεγάλη κοινωνική σύγκρουση ανάμεσα στους Ίσαυρους, που υπήρξαν μεγάλοι κοινωνικοί μεταρρυθμιστές και το σκοταδιστικό παπαδαριό. Ασφαλώς και το διακύβευμα δεν ήταν αστειότητες όπως τα το ύψος των εικόνων στους ναούς. Η σύγκρουση αφορούσε πολύ σοβαρότερα θέματα, ήταν σύγκρουση ανάμεσα στον ορθολογισμό και τη μεταρρύθμιση και τον σκοταδιστικό μυστικισμό των καλόγερων.

Οι καλόγεροι νίκησαν. Οι Ίσαυροι κατασυκοφαντήθηκαν, τα βιβλία της εποχής τους κάηκαν σε μεγάλες φωτιές. Έμειναν ελάχιστες ιστορικές πηγές, αρκετές όμως ώστε ακόμη και ο συντηρητικός Παπαρρηγόπουλος να τους ονομάζει μεγάλους κοινωνικούς αναμορφωτές. Αλλά και μέγιστους πολεμιστές. Ο Κων/ νος ο Ε΄ πέρασε δεκαετίες πάνω στ΄ άλογο πολεμώντας στα σύνορα. Και οι παπάδες τον υπονόμευαν στο παλάτι και στο τέλος τον "στόλισαν" ως Κοπρώνυμο.

Η ανάδειξη του παπαδαριού σε κυρίαρχο πια πομπό αξιών και ιδεολογίας υπήρξε καταστροφική για το Βυζάντιο. Άνοιξε δρόμο χωρίς επιστροφή. Ο μυστικισμός πήρε εξωφρενικές διαστάσεις, γέμισε η χώρα ησυχαστές και στυλίτες που αυτομαστιγώνονταν για να βρεθούν κοντά στο δράμα του Κυρίου και ομφαλοσκόπους που βασανίζονταν να πάθουν σκοτοδίνη για να δουν τον Κύριό τους. Στο τέλος του δρόμου της αυτοκαταστροφής η Πόλη θα γινόταν στάβλος των Οθωμανών αφού πρώτα την υπερασπίζονταν περισσότεροι παπικοί Γενοβέζοι του ήρωα Ιουστινιάνη (που τους βρίζανε σκαιά και σε κάθε ευκαιρία οι καλόγεροι) παρά Βυζαντινοί του ήρωα Παλαιολόγου. Οι περισσότεροι Βυζαντινοί προτιμούσαν να προσεύχονται στα μοναστήρια, αδιαφορώντας για τα εγκόσμια.

Η κυρίαρχη ιδεολογία και πρακτική των καλόγερων ήταν αυτή του μαζικού αυτοβασανισμού για να ταπεινωθούν και να κερδίσουν τον παράδεισο. Η φράση "Σφάξε με αγά μου να αγιάσω" αποδίδει όσο τίποτε άλλο την κυρίαρχη ιδεολογία. Και η αστρική απόστασή της από το "Μολών Λαβέ" καταγράφει το τεράστιο ψέμα περί δήθεν ενιαίου ελληνοχριστιανικού πολιτισμού.

Τα ύστερα χρόνια του Βυζαντίου και όλη η μακριά εποχή, μέχρι τη μεγάλη εκείνη ρωγμή στο αφήγημα της ματαιότητας, που έμελλε να είναι ο Θούριος του Ρήγα, η ηγεμονική ιδεολογία, εμπνευσμένη από το χριστιανισμό (τι άλλο;) παρέμεινε αυτή της ματαιότητας, του θρήνου.

Στους ορθόδοξους ναούς, δεν υπάρχει ούτε μια μορφή που να μην είναι βαθιά λυπημένη, βαθιά αδιάφορη για τον μάταιο κόσμο (πραγματικότητα). Οι Σέρβοι πάνε ακόμη πιο πέρα, έχουν σαν εθνική γιορτή την καταστροφή τους στο Κοσσυφοπέδιο!

Όταν η ήττα δεν επιδιώκεται με άμεσο τρόπο (σφάξε με αγά μου ν΄ αγιάσω) η ιδεολογία του θρήνου και της ματαιότητας κατ’ ελάχιστον δοξάζει και αγιοποιεί τον ηττημένο. Οι Έλληνες γνωρίζουν πολύ καλύτερα το πότε έπεσε η Πόλη από το πότε μπήκε ο στρατός στη Θεσσαλονίκη ή πότε έγινε η μάχη του Μαραθώνα. Για να θρηνήσουν όμως όχι για να προβληματιστούν. Κι αμέσως μετά, οι χριστιανοί, για να δοξάσουν το θέλημα του κυρίου. Έτσι κι αλλιώς τι σημασία έχει που κοπρίζουν οι Τούρκοι την Αγιά Σοφιά; Σοφία και θέλημα θεού, ίσως και τιμωρία για τις αμαρτίες μας, ποιος ξέρει; Σημασία έχει η βασιλεία των ουρανών. Όσο περισσότερα τα βάσανα τόσο πιο κοντά σ΄ αυτή βρίσκεσαι. Ο νικημένος λοιπόν έχει καλύτερες προϋποθέσεις. Δοξάζεται, αγιοποιείται. Η ήττα είναι ασφαλές εργαλείο σωτηρίας.

Η χριστιανική παράδοση του ανορθολογισμού και της ματαιότητας μεταλαμπαδεύεται απόλυτα στην αριστερή ιδεολογία που ηγεμονεύει σήμερα στην ελληνική κοινωνία. Στην ελληνική κοινωνία ποτέ δεν υπήρξε το ρήγμα το διαφωτισμού. Οι Ίσαυροι απέτυχαν, ο Ρήγας απέτυχε. Ποιος θα εμπόδιζε των εμποτισμό της νέα μαρξιστικής μεταφυσικής με τα ίδια ακριβώς ιδεολογικά στοιχεία; Κανείς βέβαια. Μπορεί στην επιφάνεια, η δευτέρα παρουσία να αντικαθίσταται από την επανάσταση, είναι όμως αδύνατο να ξηλωθεί η κυριαρχία του θρήνου και της ματαιότητας επειδή απλά αλλάξανε τα εξαπτέρυγα. Οι κομμουνιστές επιλέγουν το ΄45 το δρόμο της βέβαιης συντριβής. Γιατί άραγε; Γιατί απλά ήταν ανόητοι;

Συνεχίζει να υπάρχει μια βαθύτερη παρόρμηση, μια μεγάλη αγάπη για την ήττα και τον αυτοβασανισμό.

====
Δεν πρέπει να υποτιμά κανείς την παρανοϊκή συμπεριφορά που εκδηλώνεται σήμερα και τις ανοησίες που εκφέρονται σε τόσο πρωτοφανή βαθμό. Δεν πρέπει να τις υποτιμά θεωρώντας τες βλακεία και απλό ανορθολογισμό. Η αγάπη για την ήττα, η βαθύτερη έλξη που ασκεί η καταστροφή, ο μυστικισμός και ο ανορθολογισμός είναι τα ιδεολογικά στοιχεία που ηγεμονεύουν αδιάλειπτα στον ανατολικό κόσμο με μικρές διακοπές για δέκα και πλέον αιώνες.

Σήμερα ο Γλέζος μας ενημερώνει ότι για τους σεισμούς στο Νεπάλ φταίει το φαινόμενο του θερμοκηπίου ενώ η κυρία Κασιμάτη χρεώνει στον καπιταλισμό τον δολοφόνο που τεμάχισε την κόρη του και τον πιλότο που κάρφωσε το αεροπλάνο τις Άλπεις.

Είναι δυνατή στη φύση τέτοια ποσότητα βλακείας; Νομίζω πως όχι.

Αυτό που η κυρία που παριστάνει τη βουλευτή θεωρεί κακούργο «νεοφιλελευθερισμό» αποτελεί, με διαφορά, απ΄ τις καλύτερες συγκυρίες στην ιστορία του ανθρώπου. Οι πόλεμοι είναι ελάχιστοι, η ζωή μακρά και οι δυνατότητες άπειρες. Ω ναι υπάρχουν προβλήματα, σιγά το νέο! Λιγότερα από κάθε άλλη περίοδο. Και εκατομμύρια είναι έτοιμα να ρισκάρουν πάνω σε μια σανίδα να πιάσουν σε κανένα βράχο της ΕΕ.

Η κυρία Κασιμάτη όση απύθμενη άγνοια και να έχει, θα γνωρίζει ότι αν μετακινήσει τον εαυτό της 300 χλμ ανατολικά, εκτός της ζώνης του «νεοφιλελευθερισμού», θα βρεθεί σε κανένα σκλαβοπάζαρο των τζιχαντιστών να ικανοποιεί τις ορέξεις των πολεμιστών τους. Και αν μετακινηθεί μερικές δεκαετίες πίσω στο χρόνο θα γράφει γράμματα στον καλό της σε κανένα χαράκωμα. Αν δεν του πηγαίνει λουλούδια στο νεκροταφείο.

Τι σημασία όμως έχουν αυτά μπροστά στη μεγάλη ανακούφιση και πληρότητα που φέρνει η κλαψούρα και η γκρίνια, ως light εκδοχές του θρήνου, η μοναδική αυτή, η θεία αίσθηση μοναδικότητας που φέρνουν όλοι αυτοί οι κακοί που μας πολιορκούν από που εμείς οφείλουμε να αγνοήσουμε περισσότερο από το να συνεννοηθούμε μαζί τους; Τι σημασία έχουν οι 1.5 εκ άνεργοι και η καλπάζουσα φτώχια όταν πρόκειται για τη νέα κοινωνία, που αντικαθιστά τη βασιλεία των ουρανών; 

Οι σημερινοί σταλινο-εθνο-λαϊκιστές, ως σύγχρονοι στυλίτες δεν αγνοούν την πραγματικότητα. Κυρίως τη μισούν!! Μόνο τότε μπορούν να νιώθουν πλήρεις και βέβαιοι για τη δική τους βασιλεία των ουρανών, εκείνη τη μακρινή στιγμή. 

Όσο αν και η γλύκα της εξουσίας και της κουτάλας μέρα τη μέρα κερδίζει βήματα είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν θα προλάβει και θα μπορέσει να βάλει στην άκρη τη βαθύτερη αυτή αυτοκαταστροφική και αυτοδοξολογική παρόρμηση.

8/5/15

Σκέψεις για τη χώρα μας


Έχω ταξιδέψει στη ζωή μου, και ταξιδεύω ακόμη. Κι όσο περνάν τα χρόνια καταλαβαίνω καλά ότι πέρα απ' τη χαρά και το καινούργιο που συναντάς περιδιαβαίνοντας τον πλανήτη, τα ταξίδια έχουν και μια παιδευτική αξία. Βλέπεις τα πράγματα με καθαρό μάτι, ζεις το μεγάλο βιβλίο, την αληθινή στατιστική του ανθρώπου. Φυλάγεσαι απ΄ τον αυτισμό, γίνεται πια δύσκολο, το βρίσκεις αφύσικο να φτιάξεις παραμύθια και να φωλιάσεις μέσα τους. Εκτός αν έτσι το επιθυμείς. Αν έτσι το προτιμάς, να φαντασιώνεσαι και να ορθώνεις μπρος σου, σε κάθε βήμα, τους φοβερούς τους Λαιστρυγόνες.

Οι ιδεολογίες δε με ενδιαφέρουν. Οι ιδεολογίες αποτελούν χοντροκομμένες και καταδικασμένες προσπάθειες να καλουπώσουν τη μεγάλη ιστορία του ανθρώπου. Κι έτσι κάθε ιδεολογία έχεις τους καλούς και τους κακούς της. Πάντα έτσι ήταν. Εκείνοι οι Χριστιανοί που έκαιγαν τις μάγισσες το Μεσαίωνα ήταν κακοί άνθρωποι, οι ιεραπόστολοι της Αφρικής κι οι πρώτοι Χριστιανοί ήταν καλοί άνθρωποι. Που να τους χωρέσεις όλους αυτούς στην ίδια ιδέα; Αδύνατον, δε γίνεται.

Κι έτσι φτάνω να μην παίρνω καμιά ευχαρίστηση να δηλώνω σήμερα αριστερός ή δεξιός ή όποιο άλλο σημείο του ορίζοντα. Στεναχωριέμαι μόνο γιατί λίγοι πια στη χώρα μιλάν για τα σπουδαία. Για το πώς η χώρα θα πάρει μπρος, πώς θα παράγει προϊόντα και πολιτισμό ξανά. Ξανά, ναι, γιατί σήμερα τίποτα δεν παράγει απ΄ αυτά, στην ποιότητα και την ποσότητα που μπόρεσε παλιότερα και που μπορεί και σήμερα.

Σα να ζούμε ένα κακό όνειρο με τον Έλληνα, αντί για πρωταγωνιστή, σε ανάξια θέση γκρινιάρη και μίζερου θεατή σε παραστάσεις που δίνουν άλλοι.

Αν όμως έχεις δει το χαμόγελο του φτωχού βιετναμέζου που αγωνίζεται να βγει απ΄ τη φτώχεια, αν έχεις στοχαστεί για το πώς μπόρεσε αυτή η πάμφτωχη και τρισβάρβαρη πριν πενήντα χρόνια χώρα που τη λεν Κορέα να γίνει παγκόσμια δύναμη δε θα σου περισσέψουν δικαιολογίες. Λέω για αυτούς τους δυο, για να μην κάνει κανείς το λάθος και βρει δικαιολογία εύκολη στον Τούρκο και τα κατάλοιπα που μας άφησε. Βιετναμέζοι και Κορεάτες υπέφεραν πολλά από την αποικιοκρατία. Κι όμως, αντίθετα με εμάς, αυτοί είναι όρθιοι σήμερα.

Δικαιολογία λοιπόν καμιά. Η κατάρα της φυλής μόνο, συνέχεια να τσακώνονται οι μεν με τους δε. Ζήλεψαν οι Θεοί τον Περικλή και του έβαλαν την ιδέα αυτή, να ξεκινήσει πόλεμο εμφύλιο, μέχρι να μη μείνει τίποτα όρθιο. Κι από τότε δεν μπορούμε να σταματήσουμε, κι ας μας έχουν συγχωρέσει πια προ πολλού την αλαζονεία οι Θεοί κι ας μη ζηλεύουν πουθενά τ' ανύπαρκτα σημερινά μας μεγαλεία.

“Ν' αγαπάς την ευθύνη. Να λες: Εγώ, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δε σωθεί, εγώ φταίω”, έλεγε ο Καζαντζάκης.

Μορφές που χάθηκαν, κουβέντες που σβήστηκαν, μες στη μεγάλη βοή του τίποτα.

7/5/15

Ένας αληθινός επιχειρηματίας

Στο πάρτι του χρηματιστηρίου ξεφτιλίστηκε πλήρως (αν και όχι για πρώτη φορά) το πολιτικό, οικονομικό και επιχειρηματικό κατεστημένο της χώρας ενώ ο ελληνικός λαός υπέστη άγρια κλοπή με την παρότρυνση και την προτροπή της κυβέρνησης της εποχής, προεξάρχοντος του Παπαντωνίου, να επενδύσει στο χρηματιστήριο. Επιχειρηματίες είδαν τις επιχειρήσεις τους να κατέρχονται για δημόσια εγγραφή σε τιμές αδιανόητες, με την υπογραφή και την τεράστια συνευθύνη του τραπεζικού συστήματος και των χρηματοοικονομικών συμβούλων.

Οι περισσότερες εταιρείες που μεσουράνησαν στα media εκείνη την εποχή, που έδιναν "εκπληκτικές" υπεραξίες, έχουν προ πολλού απέλθει από τον μάταιο επιχειρηματικό κόσμο. Και άλλες που συνεχίζουν να υπάρχουν έχουν σήμερα κεφαλαιοποιήσεις δεκάδες ή και εκατοντάδες ή και χιλιάδες φορές μικρότερες!

Είναι πια καλά γνωστή η απίστευτη και πολύπτυχη αθλιότητα της εποχής εκείνης.

Υπήρξαν όμως λαμπρές εξαιρέσεις. Γνωρίζω μία, ελπίζω να υπάρχουν και άλλες. Μια εταιρεία που την παρακαλούσαν οι εκτιμητές της πλάκας εκείνης της εποχής να εγγραφεί στο χρηματιστήριο σε τιμές πολλαπλάσιες της αξίας της και που είπε ΟΧΙ, αρνήθηκε. Αρνήθηκε να κατακλέψει τον κόσμο. Και σήμερα η μετοχή της έχει 3-4 φορές μεγαλύτερη αξία από την τιμή εγγραφής της στο ΑΧΑ, εκείνη τη μαύρη εποχή. Όταν της Εθνικής Τράπεζας είναι καμιά εκατοσταριά φορές πιο κάτω. Καθόλου παράξενο αφού η ίδια εταιρεία έχει και τετραπλάσια εργοστάσια σε όλον τον πλανήτη σε σχέση με εκείνη την εποχή. Ίσως και περισσότερα.

Δε θα τους δείτε ούτε στα κανάλια ούτε στις εφημερίδες. Δεν τους ενδιαφέρει καθόλου. Και τα κανάλια και οι εφημερίδες έχουν τη δική τους, ιδιοτελή, ατζέντα, δεν ενδιαφέρονται να προβάλλουν το καλό. Κι έτσι δε θα συναντηθούν ποτέ.

Η εταιρεία λέγεται Πλαστικά Κρήτης και ο μεγάλος Έλληνας, ο ιδρυτής της, λέγεται Ιωάννης Λεμπιδάκης.

4/5/15

Μήδοι, ψεύτικοι και αληθινοί

Σφίγγουν το βλέμμα!
Η κόκκινη δύση,
σύντομα να μαυρίσει καρτερούν,
κι οι Μήδοι, επιτέλους, να φανούν.

Σίγουρα η ώρα πλησιάζει,
το νιώθουν!
ο ουρανός, το δίχως άλλο,
από τα βέλη σύντομα θα σκοτεινιάσει.

Σφίγγουν, αφύσικα, τα μάτια! Να δουν!
Κι απ' το πολύ το σφίξιμο τα κλείνουν,
μέχρι που σκοτεινιάζει στ' αλήθεια ο ουρανός.

Στις Θερμοπύλες της φαντασίας τους
τώρα κείτονται.
Βογγά ο ένας στον άλλο.
Τ΄ ανύπαρκτα τραύματα ψάχνουν να βρουν, 
να τα μετρήσουν και να δοξαστούν.

Ώσπου, τι έκπληξη κι αυτή!

Οι Μήδοι, οι αληθινοί, νάτοι, φανήκαν τώρα!
Το θίασο παραμερίζουν,
ευγενικά του λεν στην άκρη,
για λίγο να σταθεί.
Σύντομα εξάλλου, θα 'χουνε, όλοι τους, διαβεί!

Και πόσο η προτροπή τους αυστηρή! 
Όταν θα 'χουν οι ίδιοι πια διαβεί,
μην τύχει κι ο θίασος το λησμονήσει, 
μην και στης μάχης τη βιάση,
τους τόσους τραυματίες του ξεχάσει να φροντίσει, 
θυσία μεγάλη στον Ασκληπιό να κάνει.

Πριν τη γενναία μάχη του, ασφαλώς,
μετά και πάλι συνεχίσει.