Σύχνα αναρωτιώμαστε σ΄ αυτή τη χώρα αν η εκτεταμένη φοροδιαφυγή είναι αποτέλεσμα ανικανότητας της κρατικής μηχανής ή έλλειψης πολιτικής βούλησης απ΄ τη μεριά της. Υπάρχει και μια τρίτη άποψη ότι το πολύπλοκο και αντιφατικό φορολογικό σύστημα στην Ελλάδα εξυπηρετεί τις ανάγκες μιας μετρήσιμης υπαλληλικής νομενκλατούρας, που καταφέρνει και περνά καλά, εισπράττοντες τις γνωστές μίζες με μεγάλη ευκολία και χωρίς καμιά αντίσταση απ΄ τους πολίτες και τις επιχειρήσεις αφού, σε περίπτωση αντίστασης, δεν υπάρχει τίποτα πιο εύκολο από το να χρεώσεις πανάκριβα, ακόμη και στους ειλικρινείς φορολογούμενους, ένα σωρό από τυπικές αβλεψίες και διαδικαστικά λάθη.
Η τρίτη άποψη έχει κάποια βάση. Σίγουρα η σημερινή κατάσταση βολεύει πολλούς και διάφορους σε όλα τα κλιμάκια της εφορίας, από το γραφιά- υπάλληλο της εφορίας που ψυχανεμίζεται το πόσο απίστευτα σημαντικός ξαφνικά έγινε και απέκτησε φάτσα εκατό καρδιναλίων, μέχρι τον αρχιέφορα που βγαίνει στη γύρα για το μεροκάματο της ημέρας.
Νομίζω όμως ότι είναι λάθος να αποδώσει κανείς τέτοιες γάγγραινες σε μικρομεσαία στελέχη. Μάλλον δεν έχουν το "βάρος" ώστε το πολιτικό κόστος να συγκρουστεί κανείς μαζί τους να είναι ιδιαίτερα μεγάλο. Εξάλλου υπήρξαν στο πρόσφατο παρελθόν σοβαρές και νικηφόρες συγκρούσεις του κράτους με τα δουκάτα των εφοριών. Για παράδειγμα το σύστημα των αντικειμενικών αξιών, που μ΄ όλες τις αδυναμίες, που θα δούμε πιο κάτω, απάλλαξε τον πολίτη απ΄ τη «σοφία» του έφορα και των ελαστικών και ανάλογων με την είσπραξη ή όχι της μίζας του, εκτιμήσεών του.
Παραμερίζουμε λοιπόν τυχόν συμπτωματικά φαινόμενα όπως τα παραπάνω, φαινόμενα αλαζονείας (του γραφιά) και χρηματισμού (του προϊστάμενου του) και ξαναγυρίζουμε στο κεντρικό ερώτημα:
Ανκανότητα ή αδιαφορία η φοροδιαφυγή;
Ε λοιπόν η εμπειρία μου στην ελληνική κοινωνία, ποικιλόμορφη και από πολλά μετερίζια, με έχει πείσει ότι τίποτα απ΄ τα δυο αυτά δεν ισχύει. Ούτε για ανικανότητα πρόκειται ούτε για αδιαφορία. Ας δούμε ένα παράδειγμα από το χώρο των οικοδομικών δραστηριοτήτων, που είναι, μαζί με τη ναυτιλία και τον τουρισμό, η ατμομηχανή του Έθνους για πάρα πολλά χρόνια.
Στην οικοδομή λοιπόν σήμερα όλοι γνωρίζουν ότι σημειώνεται άγρια φοροδιαφυγή. Όλοι οι τεχνίτες και τα συνεργεία που ασχολούνται με την οικοδομή δε δηλώνουν ούτε το ένα στα δέκα ευρώ που εισπράττουν. Με τεράστιες επιπτώσεις τόσο στα άμεσα φορολογικά έσοδα όσο και στον ΦΠΑ. Ο φόρος που καταβάλλεται σε πράξεις αγοράς γής, κτιρίων, κ.λπ είναι κατά μέσο όσο το 30- 40% της πραγματικής αξίας. Όπως υπολογίζεται στο σύστημα των αντικειμενικών αξιών. Μπορεί να είναι και 80% αλλά πολύ συχνά είναι και 20%. Και για να λέμε και του στραβού το δίκιο το σύστημα αυτό αποτέλεσε μια σημαντικότατη εξυγιαντική τομή αφού απάλλαξε τους συναλλασσόμενους από μια επιπλέον συναλλαγή με τις εφορίες, με τις μίζες δηλαδή και τις αυθαιρεσίες των εφόρων που, όσα περισσότερα εισέπρατταν κάτω από το τραπέζι τόσο χαμηλότερα εκτιμούσαν και την αξία του ακίνητου.
Άλλο μεγάλο κεφάλαιο στην οικοδομή, το ΙΚΑ. Οι αντικειμενικές εισφορές και πάλι είναι απίστευτα χαμηλότερες από τα πραγματικά μεροκάματα. Το δε ένσημο του ΙΚΑ, που μπορεί να κυμαίνεται από 50 μέχρι και 70 Ε στο ΙΚΑ στην πιάτσα αποτιμάται κάπου γύρω στα 20 Ε. Αλλά αυτό αφορά τη διάλυση του ΙΚΑ και του ασφαλιστικού συστήματος και όχι τόσο το θέμα μας.
Το συμπέρασμά μου είναι απλό. Η έκταση των φαινομένων φοροδιαφυγής και εισφοροδιαφυγής είναι τέτοια που, αν κάποιος τολμούσε να αγγίξει το θέμα, το κόστος κατασκευής θα εκτινάσσονταν τουλάχιστον 50%, εξέλιξη που θα βύθιζε, με τη σειρά της, στη στασιμότητα την οικοδομική δραστηριότητα.
Καμιά ανικανότητα δεν υπάρχει στην αντιμετώπιση του φαινομένου και καμιά πολιτική αβουλία. Η φοροδιαφυγή είναι σήμερα μοχλός ανάπτυξης στην Ελλάδα, και κάθε βούληση για αντιμετώπισή της – αν δεν άλλαζε πρώτα κάποια βασικά χαρακτηριστικά του σκηνικού της χώρας --- θα οδηγούσε σε οικονομική ύφεση και τρισχειρότερα αποτελέσματα.
Ποια όμως είναι αυτά τα βασικά χαρακτηριστικά;
Κατά την άποψή μου είναι το δυσανάλογα μεγάλο και απαράδεκτα άχρηστο κράτος, που παράγει αλαζονεία και χρηματισμό και λειτουργεί ως βδέλα στην άλλη Έλλάδα, που έλεγε και ο Κος Σημίτης τα πρώτα χρόνια, όταν ήταν ακόμη ζωηρός.
Αυτή η μάχη είναι που δεν θα έχει παρά οφέλη για την κοινωνία. Και εδώ είναι που το πολιτικό κόστος είναι μια μεγάλη τροχοπέδη αφού υπάρχουν στρατιές από ψηφοφόρους, συμβούλους, προέδρους και γραμματείς και φαρισαίους στην καρδιά του κράτους. Αυτοί ελέγχουν και διακινούν απίστευτα ποσά, αποτελούν ελκυστικότατο εργοδότη, όχι μόνο για τον καημένο γραφιά της εφορίας μας αλλά για πολλές άλλες συμμαχικές και καλά σφιχταγκαλιασμένες στρατιές ιδιωτών αυτή τη φορά. Που κουβαλάνε μαζί τους κανάλια και μάζες από τηλεθεατές και γήπεδα με ορδές από χουλιγκάνους.
Ούτε ο κος Αλογοσκούφης είναι ούτε ο Κος Χριστοδουλάκης ήταν ανίκανοι ή αδιάφοροι. Απλά η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής είναι δίκοπο και κοφτερό (και απ΄ τις δυο λάμες) μαχαίρι.
Τα πρόσθετα φορολογικά έσοδα που θα προέκυπταν από μια φαινομενικά ορθολογική φορολογική πολιτική θα υπονόμευαν την ανάπτυξη, όπως φάνηκε πιο πάνω, θα απειλούσαν την απασχόληση και κοινωνική ένταξη πρώτα και κύρια των μεταναστών, που είναι ιδιαίτερα ευπαθής κοινωνική ομάδα, ενώ θα διοχέτευαν τεράστια ποσά στην αυτοσυντήρηση ενός λιπώδους και παντελώς άχρηστου κρατικού ιστού.
Η διαπλοκή και το τεράστιο κράτος αποτελούν σήμερα τα μόνα πραγματικά μείζονα προβλήματα στη χώρα.
Ας είματε καχύποπτοι με τα φορολογικά γιουρούσια. Ο Έλληνας διαισθάνεται ότι τα παραπανίσια φορολογικά έσοδα θα πάνε σε αμαρτωλά ομόλογα για να πλουτίζουν οι ομοτράπεζοι του Κου Τσιτουρίδη ή των πράσινων προκατόχων του. Και δεν θα πάνε σε δρόμους, για να σταματήσουμε να σκοτωνόμαστε σαν τα σκυλιά, δεν θα πάνε σε νηπιαγωγεία, όπου βασιλεύει το προκάτ και το σκουριασμένο παιγνίδι.
O Koς Παπαχελάς, στην Καθημερινή της Κυριακής 13 Μάη, καταθέτει ανάλογα περιστατικά από μικροαπάτες, όπως η φοροδιαφυγή που περιέγραψα πιο πάνω, για να καταλήξει στην άποψη ότι είμαστε όλοι εθισμένοι στις μικροκομπίνες και αν δε αλλάξουμε πρώτα εμείς οι ίδιοι δεν γίνεται τίποτα.
Νομίζω ότι μια τέτοια προσέγγιση περισσότερο από σωστή ή λάθος είναι μη ρεαλιστική. Αν για να αλλάξει κάτι πρέπει να αλλάξουμε πρώτα "εμείς", τότε μόνο μια πολιτιστική επανάσταση μας σώζει. Δηλαδή διαδικασίες πολλών δεκαετιών, όπως διαπιστώνει και ο ίδιος ο Κος Παπαχελάς.
Αντί λοιπόν να αυτομαστιγωνόμαστε, προετείνω ως περισσότερο ρεαλιστική προσέγγιση, να δείξουμε το δάχτυλο στο κράτος και την αθλιότητα και τα βαρίδια που συντηρεί. Να δείξουμε το δάχτυλο στο "ερωτικό" σφιχταγκάλισμα βαθέως κράτους, ιδιωτών επιχειρηματιών και μέσων ενημέρωσης. Ναι, ξέρω, όλοι αυτά λένε και κανείς δεν κάνει τίποτα. Γιατί δεν υπάρχει κρίσιμη μάζα, γι΄ αυτό και μόνο. Γιατί ο Κος Τσιτουρίδης για να πάει σπίτι του πρέπει να γίνει ο χαμός ένα σωρό φορές. Άσε που πάντα μπορεί να επιστρέψει με το πλατύ χαμόγελο του αενάως δικαιωμένου.
Δεν υπάρχει κρίσιμη μάζα αποφασισμένων πολιτικών. Κι΄ οταν λέω κρίσιμη μάζα εννοώ 100-200 άτομα αποφασισμένα, και σε καίριες θέσεις. Ο Λεωνίδας στις Θερμοπύλες απόδειξε ότι δεν χρειάζονται και πάρα πολλοί για να γράψουν ιστορία. Ε λοιπόν αυτοί οι 100-200 σήμερα δεν υπάρχουν! Τώρα γιατί φτάσαμε εκεί και πώς θα διαμορφωθεί αυτή η κρίσιμη μάζα είναι μια μεγάλη κουβέντα. Αλλά είναι η μόνη ρεαλιστική διέξοδος. Ο Έλληνας μια χαρά είναι. Καμιά πολιστιστική επανάσταση δε χρειάζεται. Γι΄ αυτό και ο "άθλιος" αυτός Έλληνας, όταν βρεθεί σε άλλο περιβάλλον, μεγαλουργεί. Από τη μια μέρα στην άλλη. Δείτε τη ναυτιλία (που λειτουργεί έξω απ΄ τη θανάσιμη αγκαλιά του ελληνικού κράτους), δείτε τις ελληνικές παροικίες στις ΗΠΑ, την ΕΕ και οπουδήποτε αλλού. Σας φαίνονται όλοι αυτοί αγροίκοι που χρειάζεται να περάσουν από το καμίνι κάποιας μακρόχρονης πολιτιστικής επανάστασης;
Ξανά λοιπόν:
Η διαπλοκή και το τεράστιο κράτος αποτελούν σήμερα τα μόνα πραγματικά μείζονα προβλήματα στη χώρα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου